Μαξ Βέμπερ : γόνιμος συγγραφέας και καταπληκτικός διανοητής

• 

Η αμφισβήτηση και η φαντασία είναι αυτά που αποτελούν  το άρμα της δημιουργικότητας και  της εφευρετικότητας είναι γνήσιες εκφράσεις του ορθώς εννοούμενου προοδευτισμού ο οποίος δεν είναι άλλο παρά η τάση για διαρκείς αλλαγές. Η αρχαία ελληνική κοινωνία είχε ως δόγμα το << Μέμνησο απιστείν >> δηλαδή <<να θυμάσαι να αμφιβάλλεις>> . Η αμφιβολία  και η αμφισβήτηση ωθούν τους ανθρώπους σε νεωτερισμούς οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν  την κοινωνία  προς την ανέλιξη. Νιώθω ότι το ρητό αυτό εκπροσωπεί τη ζωή όλων μας δηλαδή όσων προσπαθούμε με τις δυνάμεις μας να πραγματοποιήσουμε κάποιον στόχο μας.

Στο άρθρο αυτό θα μοιραστώ μαζί σας ένα κομμάτι από μια εργασία μου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τίτλο : <<Ο ιδεότυπος και οι εφαρμογές του στην πολιτική κοινωνιολογία>>.

Ένας από τους κλασσικούς στοχαστές της κοινωνιολογίας που επηρεάστηκε σημαντικά από τον θετικισμό και τον νεοκαντιανισμό ο Μαξ Βέμπερ έδινε μεγάλη σημασία στην ενότητα της αρχής της αιτιότητας και της θεωρίας της   << κατανόησης >> και θεωρούσε ότι η Κοινωνιολογία έπρεπε να δώσει στην κατανόηση την ερμηνεία της των υποκειμενικών αιτιών της ατομικής δράσης. Ο Μαξ Βέμπερ έβαλε σε διαφορετική τροχιά την Πολιτική Κοινωνιολογία. Ο ίδιος θεωρεί ότι ο καπιταλισμός είναι αποκλειστικά Δυτικό φαινόμενο τόσο στο επίπεδο των αξιών όσο και στον τρόπο δράσης. Αυτή η <<δυτικότητα >> σχετίζεται με τον <<ορθολογικοποιημένο>> χαρακτήρα της καπιταλιστικής παραγωγής , κάτι που εκτείνεται πολύ πέρα από την ίδια την οικονομική επιχείρηση και χαρακτηρίζει τους κύριους θεσμούς της κοινωνίας και της οικονομίας που  καθορίζουν την πολιτική αλλά στη δράση ως αντικείμενο της έρευνας για <<την εξουσία>> και << την κυριαρχία >>.( Ian Craib,<<Κλασσική κοινωνική θεωρία>> ΚΑΤΑΡΤΙ)

Ο Γερμανός κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ έστρεψε το ενδιαφέρον του στις γενικότερες μεταβολές της κοινωνίας  και έκανε στόχο την ανθρωπιστική επιστήμη α) όχι για να προβλέψει το μέλλον αλλά για να δώσει επιλογές δράσεις β) όχι να διατυπώσει νόμους αλλά να διατυπώσει αιτιακές σχέσεις και γ) όχι για να βρει την αλήθεια αλλά να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά. Προσπάθησε να ερμηνεύσει την κοινωνική μεταβολή και αμφισβήτησε την υλιστική αντίληψη της ιστορίας καθώς δεν αντιλαμβανόταν αυστηρά οικονομοκεντρικά την κοινωνία. Αυτός είναι και ο λόγος που στη θεωρία της κοινωνικής διάρθρωσης εκτός από τις κλασικές τάξεις αναγνώριζε ως κοινωνικές οντότητες και ομάδες με ιδιαίτερες ιστορικές , θρησκευτικές και ευρύτερα κοινωνικές καταβολές που διέθεταν ξεχωριστό κύρος .(Μαξ Βέμπερ, Σαββάλας) Τους απέδιδε αυτονομία ανεξάρτητα από τη θέση τους στα μέσα παραγωγής.

Ο Βέμπερ παρόλο που έβλεπε τις σύγχρονές του μαρξιστικές ιδέες για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας ως απειλή και πρόσφερε θωράκιση στην αστική κοινωνιολογία, δεν σταμάτησε να διατυπώνει την άποψη ότι και ο καπιταλισμός είναι μια θνησιγενής, μια αναλώσιμη θεώρηση του τρόπου λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας.

Τα έργα και η σκέψη του Βέμπερ εξακολουθούν  να εντυπωσιάζουν,  να εμπνέουν και να προκαλoύν  απορίες,  μαζί με τις δυσκολίες που δημιουργεί ο ιδιότυπος τρόπος με τον οποίο θέτει τα ερωτήματα και επεξεργάζεται τα προβλήματα που τον απασχολούν.

Ο  σπουδαίος αυτός γερμανός κοινωνιολόγος υπήρξε γόνιμος συγγραφέας και καταπληκτικός διανοητής. Ο Βέμπερ συνέβαλε  σημαντικά στην προσέγγιση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Το έργο του εξακολουθεί να δίνει έναυσμα για επιστημονική έρευνα μέχρι και σήμερα.

Υπάρχουν πολλά βεμπεριανά ρητά που έχουν μείνει στην ιστορία και ένα από αυτά έχει ιδιαίτερο  ενδιαφέρον  : << Αναμφίβολα , όλη η ιστορική εμπειρία επιβεβαιώνει την αλήθεια ότι ο άνθρωπος δε θα είχε πετύχει το εφικτό αν δεν είχε ξανά και ξανά προσπαθήσει να φτάσει το ανέφικτο >>

Πηγές

1. Μax Weber:   << Η μεθοδολογία των κοινωνικών επιστημών >> εκδόσεις  ΠΑΠΑΖΗΣΗ
2. Μax Weber : << Η Πολιτική ως επάγγελμα >> εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ
3. Ian Craib: << Κλασσική Κοινωνική Θεωρία >>
4. Anthony Giddens :<< ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΜΑΧ WEBER >> εκδόσεις Οδυσσέας
5. Anthony Giddens :<<ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ>> εκδόσεις  GUTENBERG
6. Μαρία Ν. Αντωνοπούλου : << Οι κλασσικοί της Κοινωνιολογίας>> Κοινωνική Θεωρία και Νεότερη Κοινωνία εκδ. Σαββάλας
7. MAX WEBER <<Οικονομία και κοινωνία Τ.5 Κοινωνιολογία της Εξουσίας, Μετάφραση – Εισαγωγή – Επιμέλεια ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΚΟΥΡΑΣ , εκδόσεις Σαββάλας